Soms doen beleggers er goed aan de zaken eens van een afstandje te bekijken.

Om eens afstand te nemen van de laatste ontwikkelingen omtrent de euro of de allerlaatste arbeidsmarktcijfers uit Amerika.

Wie daar eens een avondje voor uittrekt, komt waarschijnlijk vanzelf tot de conclusie dat we in bijzondere tijden leven. Een tijd die misschien zelfs wel vergeleken mag worden met de industriële revolutie...

Onzichtbare economie

Want wat is het geval? Bijna onzichtbaar neemt het belang van digitalisering in de economie steeds verder toe. Allerlei soorten arbeid die tot voor kort nog door mensen verricht werd, wordt meer en meer, volledig geautomatiseerd, snel én onzichtbaar uitgevoerd door computers, routers, switches en servers.

Natuurlijk het digitaliseringsproces is al jaren aan de gang en in die zin niets nieuws. Maar de impact ervan wordt alsmaar groter. Eigenlijk kunnen we onderhand wel spreken over een parallelle economie die steeds meer taken uit de fysieke wereld overneemt - zoals het besturen van vliegtuigen, het geautomatiseerd verwerken van enorme aantallen financiële transacties, passagiers, koffers en pakketjes, het stellen van medische diagnoses en natuurlijk ook digitale distributie van muziek, tijdschriften, boeken en columns als deze.

Haven Rotterdam

Laten we voor de aardigheid eens naar de haven van Rotterdam kijken. Waar veel van het fysiek zware werk eerder al door machines en robots werd overgenomen, geldt nu eenzelfde ontwikkeling maar dan voor het bureauwerk.

Eerder waren het nog mensen die zich bezighielden met allerlei administratieve rompslomp. Denkt u aan het op de hoogte stellen van andere havens van binnengekomen ladingen. Of het berekenen hoe een containerschip qua gewicht optimaal te beladen is. Of het voorrang geven aan een bepaalde container, hierbij tegemoetkomend aan (gewijzigde) wensen van een specifieke opdrachtgever.

Meer en meer wordt dit kenniswerk volledig geautomatiseerd, digitaal uitgevoerd. Zonder dat er nog een mens aan te pas komt. Met een lagere foutmarge in een fractie van de tijd het anders zou kosten. Met dank aan de computers, routers en switches die via netwerken allemaal met elkaar - en met andere havens, schepen en vervoersbedrijven - in contact staan.

Stijgende productiviteit

Doordat als gevolg van deze onzichtbare revolutie steeds minder mensen nodig zijn om dezelfde hoeveelheid werk te verrichten, geldt dat de productiviteit gestaag stijgt. Immers, een hogere productiviteit betekent niets anders dan dat met minder mensen hetzelfde werk verricht kan worden. Een productiviteitsstijging van 3% impliceert dat we voor het verkrijgen van hetzelfde welvaartsniveau toekunnen met 3% minder werknemers.

Warren Buffett stelde de afgelopen jaren dikwijls dat 'het systeem van de vrije markt het menselijk potentieel ontketend heeft'. En dat hij om die reden de toekomst vol vertrouwen tegemoet ziet. Dat zijn wij volledig met hem eens. Maar een vraag die bij ons opkomt is hierbij wel of die hogere welvaart niet voor steeds grotere groepen vrijwel onbereikbaar zal blijken...

Meer welvaart, maar voor wie?

De steeds hogere productiviteit - als gevolg van de alsmaar verdergaande digitalisering - impliceert een hoger algeheel welvaartsniveau. Maar daarbij lijkt het belang van de factor arbeid, anders dan bij eerdere revoluties, steeds verder af te nemen.

Toen landbouwmachines immers in de landbouw hun intrede deden, kon massaal werk gevonden worden in fabrieken. Toen robots vervolgens in fabrieken hun intrede deden, gingen meer en meer mensen in kantoren werken. Maar wat nu, nu steeds intelligentere computersystemen en netwerken ook hun werk overnemen?

Nu de informatietechnologie inmiddels in heel wat sectoren kritische massa bereikt heeft, ligt het in de lijn der verwachting dat deze onzichtbare economie nog lange tijd zal leiden tot verdere productiviteitsstijgingen. En daarmee tot een toename van onze gezamenlijke welvaart. Op een schaal die misschien wel vergelijkbaar is met die van de industriële revolutie. Maar onzeker hierbij is wel of een ieder hiervan zal kunnen profiteren.

Immers, het belang van de factor arbeid - ook van degenen die nu nog veilig achter een bureautje menen te zitten - lijkt gestaag af te nemen. Een hogere algehele welvaart dus, maar onbereikbaar voor een groeiende groep mensen?

(geschreven door Hendrik Oude Nijhuis van http://www.warrenbuffett.nl)